সমগ্ৰ ভাৰতৰ কৃষিখণ্ড বিভিন্ন সমস্যাৰে ভাৰাক্ৰান্ত। যাৰ বাবে ভাৰতৰ কৃষকৰ বাবে এম এছ পি (MSP) সম্পূৰ্ণ এক প্ৰাসংগিক বিষয়। ভাৰতৰ কৃষকৰ বাবে এম এছ পি এক অত্যন্ত গুৰুত্বপূর্ণ বিষয়, কাৰণ ই কৃষকৰ আয়ৰ স্থিৰতা আৰু সুৰক্ষাৰ বাবে সহায় কৰে। কৃষকৰ আত্মহত্যা ৰোধ আৰু মুদ্ৰাস্ফীতিৰ প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰাৰ লগতে পানী সংৰক্ষণ, জনস্বাস্থ্য সুৰক্ষিত, আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় সম্পদ সংৰক্ষণৰ বাবে আইনৰ জৰিয়তে এম এছ পিৰ নিশ্চয়তা দিয়াটো প্ৰয়োজনীয়। এই ক্ষেত্ৰত চৰকাৰে জৰুৰী ব্যৱস্থা ল’ব লাগিব।
MSP শব্দটোৱে নূন্যতম সমৰ্থন মূল্যৰ অৰ্থ বহন কৰে। MSP শব্দটোৰ অৰ্থ হ’ল নূন্যতম সমৰ্থন মূল্য ।শব্দটোৱে নিজেই এম এছ পিৰ বিষয়ে বহু কথা উদঙাই দিয়ে কাৰণ “নূন্যতম”ৰ অৰ্থ হ’ল সম্ভৱপৰ সৰ্বনিম্ন, “সহায়”ৰ অৰ্থ হ’ল সহায়, আৰু “মূল্য”ৰ অৰ্থ হ’ল নূন্যতম সমৰ্থন প্ৰদান কৰা মূল্য।এই আঁচনিখন প্ৰায় ৬০ বছৰ আগতে আৰম্ভ হৈছিল যেতিয়া দেশে কৃষকৰ সুৰক্ষাৰ জাল হিচাপে বৃদ্ধি পোৱা জনসংখ্যাক খাদ্য যোগান ধৰিব পৰা নাছিল।ইয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতি আছিল যে যদি তেওঁলোকৰ শস্য বজাৰত বিক্ৰী নহয় তেন্তে চৰকাৰে এই নূন্যতম মূল্যত হ’লেও কিনিব। কিন্তু সেই সময়ত কৃষকৰ বাবে উৎপাদনৰ খৰচৰ কাৰক হিচাপে লোৱা হোৱা নাছিল।বৰঞ্চ চৰকাৰে বিনামূলীয়া সাৰ, ৰাজসাহায্য, ৰাসায়নিক সামগ্ৰী প্ৰদান কৰি কৃষি উৎপাদন বৃদ্ধিৰ বাবে হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিছিল।ইয়াৰ ফলত এনে এক পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি হ’ল যে আগতে কেতিয়াও বজাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নোহোৱা কৃষকসকল বজাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হৈ পৰিল।ব্যৱসায়ীসকলে ইয়াৰ সুবিধা লৈছিল, আৰু কৃষকসকলৰ শোষণ হৈছিল। লাহে লাহে উৎপাদনৰ ব্যয় বাঢ়ি গ’ল যদিও এম এছ পি বহু পিছ পৰি ৰ’ল৷ কৃষকৰ আত্মহত্যা বৃদ্ধিৰ অন্যতম কাৰণ এইটোৱেই হ’ব পাৰে। শেহতীয়াকৈ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ এখন কমিটীৰ এক প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছে যে যোৱা তিনিটা দশকত ৪,০০,০০০ কৃষকে আত্মহত্যা কৰিছে। কিন্তু অভিলেখৰ বাহিৰলৈ চালে সংখ্যাটো ৭,০০,০০০ৰ ওচৰ চাপিছে।
কিন্তু পঞ্জাৱৰ কৃষকসকলক এম এছ পিৰ প্ৰয়োজন নাই বুলি একাংশই যুক্তি দিছিল। আনহাতে বৌদ্ধিক শ্ৰেণী আৰু পঞ্জাৱ চৰকাৰে ভূগৰ্ভস্থ পানী ক্ষয় হোৱাক লৈ উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে যদিও ইয়াৰ কোনো সুনিৰ্দিষ্ট সমাধান আগবঢ়োৱা হোৱা নাই। আনকি উল্লেখ কৰা হৈছে যে মাত্ৰ এক কিলোগ্ৰাম চাউল উৎপাদন কৰিবলৈ ৩০০০ৰ পৰা ৩৫০০ লিটাৰ পানীৰ প্ৰয়োজন হয়। এই তথ্য ইমানেই আওৰোৱা হৈছে যে মানুহ বিৰক্ত হৈছে। কোনো কোনোৱে দাবী কৰে যে খোৱাৰ উদ্দেশ্যে ভূগৰ্ভস্থ পানী আৰু ১৫ৰ পৰা ২০ বছৰহে থাকিব। সেয়েহে কৃষক সংঘই ২৩টা শস্যৰ বাবে নিশ্চিত এম এছ পি আইন প্ৰণয়নৰ দাবী আৰম্ভ কৰিছে, ইয়াৰ ফলত শস্যৰ বৈচিত্ৰ্যৰ প্ৰসাৰ ঘটিব বুলি আশা কৰি। এই ২৩টা শস্যৰ বাবে নিশ্চিত এম এছ পিৰ দ্বাৰা পঞ্জাৱ আৰু হাৰিয়ানাৰ কৃষকসকলে ঘেঁহু আৰু ধানতকৈ উন্নত লাভৰ যোগান ধৰা শস্যৰ খেতি কৰিবলৈ উৎসাহিত হ’ব। ইয়াৰ দ্বাৰা ভূগৰ্ভস্থ পানীৰ সমস্যাটো সমাধান কৰাই নহয় সমস্যাটোৰ স্থায়ী সমাধানো আহিব।
MSP কেতবোৰ কাৰকৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ। MSP য়ে কৃষকৰ বাবে ন্যূনতম মুনাফাৰ নিশ্চয়তা দিয়ে। যদি বজাৰত দাম হ্ৰাস পায়, তেতিয়া কৃষক এম এছ পি ৰ ওপৰত নিজৰ উত্পাদন বিক্ৰী কৰিবলৈ সক্ষম হয়। কৃষি সম্প্ৰদায়বোৰে বহু সময়ত দামৰ অস্থিৰতাৰ সমস্যাৰ সন্মুখীন হয়। MSP য়ে কৃষকক এক নিশ্চিত মূল্য দিয়ে যাতে তেওঁলোকৰ উৎপাদন কাৰ্য্য সুন্দৰকৈ চলি যাব পাৰে। MSP ৰ জৰিয়তে চৰকাৰে যথেষ্ট পৰিমাণত খাদ্যসামগ্ৰী সংগ্ৰহ কৰে। ইয়াৰ ফলত ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আঁচনিৰ বাবে খাদ্যৰ যোগান সুনিশ্চিত হয়। MSP ৰ নিশ্চয়তাৰ বাবে কৃষক নতুন প্ৰযুক্তি আৰু আধুনিক কৃষি পদ্ধতিত বিনিয়োগ কৰিব পাৰে। ইয়াৰ ফলত কৃষি উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি পায়। MSPৰ ফলত আৰ্থ-সামাজিক সমতা স্থাপন হয়। বিশেষকৈ দৰিদ্ৰ আৰু ক্ষুদ্ৰ কৃষকৰ বাবে MSP এক জীৱনধাৰাৰ সহায়ক হিচাপে কাম কৰে। আনহাতে বিশেষ শস্যৰ উৎপাদন বৃদ্ধি পায়। চৰকাৰে যিসকল শস্যৰ বাবে এম এছ পি ঘোষণা কৰে, সেই শস্যসমূহৰ উৎপাদন বৃদ্ধি পায়। উদাহৰণস্বৰূপে, গম আৰু ধানৰ ক্ষেত্ৰত।
MSP কৃষকৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় হলেও ইয়াৰ কিছু সৈতে কিছু সমস্যা বা সীমাৱদ্ধটা আছে। যেনে— সকল শস্যৰ বাবে MSP উপলব্ধ নহয়। ক্ষুদ্ৰ কৃষকবোৰে প্ৰায়ে MSP ৰ সুবিধা লাভ কৰিব নোৱাৰে। আনহাতে মধ্যস্থসকলৰ ভূমিকা অধিক হোৱাৰ ফলত কৃষকে যথাযথ সুবিধা নাপায়।
ভাৰতত নূন্যতম সমৰ্থন মূল্য (MSP) আইনী আৰু নীতিগত আলোচনাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ আহিছে, বিশেষকৈ ইয়াৰ ৰূপায়ণ আৰু আইনী নিশ্চয়তাৰ দাবীৰ বাবে। ২০২৩ চনৰ এপ্ৰিল মাহত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে বাণিজ্য আৰু কৃষি মন্ত্ৰালয়ৰ পৰা এম.এছ. স্বামীনাথনৰ নেতৃত্বত কৃষক ৰাষ্ট্ৰীয় আয়োগৰ পৰামৰ্শ দাখিল কৰে। এই পৰামৰ্শসমূহে প্ৰস্তাৱ কৰে যে এম এছ পি উৎপাদনৰ ওজনযুক্ত গড় খৰচতকৈ কমেও ৫০% বেছি হ’ব লাগে। ২০২০–২০২১ বৰ্ষৰ ভাৰতীয় কৃষকৰ প্ৰতিবাদত এম এছ পিৰ আইনী নিশ্চয়তাৰ দাবী প্ৰদৰ্শিত হৈছিল । কৃষকসকলে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে যে এম এছ পিৰ বাবে আইনী কাঠামোৰ অনুপস্থিতিয়ে বজাৰৰ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে আৰু আয়ৰ সুৰক্ষা হ্ৰাস পাব পাৰে। তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ ন্যায্য ক্ষতিপূৰণ নিশ্চিত কৰিবৰ বাবে এম এছ পিক আইনী অধিকাৰ হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ পোষকতা কৰিছিল।
কিছু সমস্যা থকা স্বত্তেও কিন্তু ভাৰতৰ কৃষকৰ বাবে এম এছ পি এক অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয় ব্যৱস্থা। যদিহে ইয়াক সঠিকভাৱে কাৰ্যকৰী কৰা হয়, তেন্তে ই কৃষকৰ জীৱনমান উন্নত কৰাত আৰু ৰাষ্ট্ৰৰ খাদ্য সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰাত বিশেষ ভূমিকা পালন কৰিব।
