কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণ ( Voice Recognition) হৈছে এনে এক প্ৰযুক্তি যিয়ে মেচিন আৰু চফ্টৱেৰ চিষ্টেমক মানুহৰ বাক্য চিনাক্ত, প্ৰক্ৰিয়াকৰণ আৰু প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰিবলৈ সক্ষম কৰে। কথিত ভাষাক লিখনী বা আদেশলৈ ৰূপান্তৰ কৰি , Voice চিনাক্তকৰণে ব্যৱহাৰকাৰীসকলক তেওঁলোকৰ কণ্ঠ ব্যৱহাৰ কৰি টাইপ বা হস্তচালিত ইনপুটসমূহৰ পৰিৱৰ্তে ডিভাইচসমূহৰ সৈতে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া কৰাৰ অনুমতি দিয়ে। কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণ প্ৰযুক্তিয়ে এতিয়া কেৱল ভাৰ্চুৱেল সহায়কত সীমাবদ্ধ নহয়। দৈনন্দিন জীৱনৰ বিভিন্ন দিশত, যেনে স্বাস্থ্যসেৱা, স্মাৰ্ট হোম, কল চেণ্টাৰ আৰু ব্যৱসায়িক ব্যৱস্থাপনাত এই প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰে এক নতুন দিশ উন্মোচন কৰিছে।
এই প্ৰযুক্তিৰ আধাৰত ডিভাইচে এতিয়া কণ্ঠ শুনে, বুজে আৰু উত্তৰ দিয়ে। টাইপিং বা হস্তচালিত নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰয়োজন নহয়—মানুহে মাত্ৰ ক’ব লগা হয়। কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা (AI) আৰু প্ৰাকৃতিক ভাষা প্ৰক্ৰিয়াকৰণ (NLP)ৰ সহায়ত বিশেষকৈ প্ৰাকৃতিক ভাষা প্ৰক্ৰিয়াকৰণ (NLP) আৰু মেচিন লাৰ্নিঙৰ সহায় লৈ বাক্যৰ আৰ্হি সঠিকভাৱে চিনাক্ত কৰে, কথিত আদেশ বুজি পায় আৰু কামসমূহ সম্পন্ন কৰে। আধুনিক ব্যৱস্থা প্ৰণালীসমূহে বিভিন্ন উচ্চাৰণ, উপভাষা আৰু ভাষাসমূহ বুজিবলৈ বৃহৎ ডাটাছেটত প্ৰশিক্ষিত উন্নত AI মডেল ব্যৱহাৰ কৰে, সময়ৰ লগে লগে সঠিকতা উন্নত কৰে।
ভাৰ্চুৱেল সহায়কৰ পৰা আৰম্ভ কৰি স্বাস্থ্যসেৱা আৰু অভিগম্যতা সঁজুলিলৈকে বিভিন্ন প্ৰয়োগত কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণ ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ মূলতে কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণৰ লগত তিনিটা পদক্ষেপ জড়িত হৈ থাকে: অডিঅ’ সংকেত ধৰি ৰখা, এলগৰিদমৰ জৰিয়তে অডিঅ’ক বুজিব পৰা ভাষালৈ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা আৰু দিয়া আদেশৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনোৱা বা কাৰ্য্য কৰা।
কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণৰ উদাহৰণস্বৰূপে ভাৰ্চুৱেল সহায়ক যেনে Amazon Alexa, Google Assistant, আৰু Apple ৰ Siri ৰ দৰে ডিভাইচসমূহে ব্যৱহাৰকাৰীৰ আদেশ বুজিবলৈ ভয়েচ চিনাক্তকৰণ ব্যৱহাৰ কৰে, যেনে এলাৰ্ম ছেট কৰা, সংগীত বজোৱা, আৰু প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দিয়া। গুগল ডক্স বা মাইক্ৰ’ছফ্ট ৱৰ্ডৰ দৰে এপ্লিকেচনে স্পিচ-টু-টেক্সট (speech to text) বৈশিষ্ট্য প্ৰদান কৰে, য’ত ব্যৱহাৰকাৰীয়ে নিজৰ লিখনী টাইপ কৰাৰ পৰিৱৰ্তে নিৰ্দেশ দিব পাৰে।
বহু কোম্পানীয়ে কণ্ঠ ভিত্তিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ স্বয়ংক্ৰিয় কৰি গ্ৰাহকৰ অনুসন্ধান চম্ভালিবলৈ Voice Recognition ব্যৱহাৰ কৰে, যাৰ ফলত মানৱ এজেণ্টৰ প্ৰয়োজনীয়তা হ্ৰাস পায়।
স্মাৰ্ট লাইট বা থাৰ্মোষ্টেটৰ দৰে ভয়েচ-নিয়ন্ত্ৰিত স্মাৰ্ট ডিভাইচসমূহ ভইচ কমাণ্ডৰ জৰিয়তে চলাব পাৰি, যাৰ ফলত ব্যৱহাৰকাৰীয়ে হাতৰ হস্তক্ষেপ অবিহনে ছেটিংছ সামঞ্জস্য কৰিব পাৰে। চিকিৎসা ট্ৰান্সক্ৰিপচনত কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যাৰ ফলত স্বাস্থ্যসেৱা প্ৰদানকাৰীসকলে ৰোগীৰ টোকা আৰু নিদানসমূহ মৌখিকভাৱে ৰেকৰ্ড কৰিব পাৰে, যিটো তাৰ পিছত চিকিৎসা ৰেকৰ্ডৰ বাবে পাঠ্যলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয়।
voice চিনাক্তকৰণে ব্যৱহাৰকাৰীসকলক ডিভাইচ আৰু চিস্টেমসমূহৰ সৈতে হেণ্ডছ-ফ্ৰীৰ সৈতে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া কৰাৰ অনুমতি দিয়ে, যাৰ ফলত কামসমূহ সম্পন্ন কৰাটো দ্ৰুত আৰু সহজ হয়, বিশেষকৈ যেতিয়া মাল্টিটাস্কিং বা যেতিয়া হস্তচালিত ইনপুট ব্যৱহাৰিক নহয়।
বিশেষভাৱে সক্ষম ব্যক্তিসকলৰ বাবে কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণে প্ৰযুক্তিৰ সৈতে যোগাযোগ কৰাৰ এক সুলভ উপায় প্ৰদান কৰে, বিশেষকৈ গতিশীলতা বা দৃষ্টিশক্তিৰ অক্ষমতা থকাসকলৰ বাবে।
বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰা, সোঁৱৰাই দিয় বা তথ্য উদ্ধাৰ কৰা আদি কামসমূহ পৰম্পৰাগত টাইপিং বা হস্তচালিত ইনপুটৰ যোগেদিতকৈ Voice ৰ যোগেদি কৰিলে প্ৰায়ে দ্ৰুত হয়। গ্ৰাহক সেৱা আৰু ভাৰ্চুৱেল সহায়কসমূহত Voice চিনাক্তকৰণে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াক অধিক ব্যৱহাৰকাৰী-বন্ধুত্বপূৰ্ণ আৰু স্বাভাৱিক কৰি তোলে। Voice চিনাক্তকৰণ প্ৰযুক্তিক স্মাৰ্টফোনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ৱেয়াৰেবললৈকে স্মাৰ্ট হোম গেজেটলৈকে বহুতো ডিভাইচত সংযুক্ত কৰিব পাৰি, ব্যৱহাৰকাৰীসকলক প্লেটফৰ্মসমূহৰ মাজেৰে তেওঁলোকৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ সামঞ্জস্য প্ৰদান কৰে। Voice চিনাক্তকৰণে ব্যৱহাৰকাৰীসকলক একেলগে একাধিক কাম সম্পন্ন কৰাৰ অনুমতি দিয়ে, যেনে ৰন্ধা-বঢ়া কৰাৰ সময়ত ভাৰ্চুৱেল সহায়কক সংগীত বজাবলৈ কোৱা বা গাড়ী চলোৱাৰ সময়ত এটা বাৰ্তা ডিক্টেট কৰা ইত্যাদি ইত্যাদি।
কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণৰ ক্ষেত্ৰত বহু উন্নতি হৈছে যদিও ই এতিয়াও কিছুমান উচ্চাৰণ আৰু বাক্যৰ বাধা বুজিবলৈ সংগ্ৰাম কৰি আছে। পটভূমিৰ শব্দ বা বেয়া অডিঅ’ মানেও সঠিকতা হ্ৰাস কৰিব পাৰে। Voice চিনাক্তকৰণ ডিভাইচসমূহে প্ৰায়ে ৱেক শব্দ (যেনে, “হে চিৰি”) বুজি পাবলৈ অহৰহ শুনাৰ প্ৰয়োজন হয়, যিয়ে ডাটাৰ গোপনীয়তাৰ বিষয়ে চিন্তাৰ সৃষ্টি কৰে, কাৰণ ব্যৱহাৰকাৰীসকলে তেওঁলোকৰ বাক্য ৰেকৰ্ড কৰিব পৰা যাব বুলি জানি অস্বস্তি অনুভৱ কৰিব পাৰে।
বহুতো Voice চিনাক্তকৰণ ব্যৱস্থাই আদেশ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ আৰু ব্যাখ্যা কৰিবলৈ ক্লাউড কম্পিউটিঙৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। ইণ্টাৰনেট সংযোগ অবিহনে এই চিস্টেমসমূহে কাম নকৰিবও পাৰে, অফলাইন পৰিৱেশত ইয়াৰ উপযোগিতা সীমিত কৰি। যদিও Voice চিনাক্তকৰণে বাক্যক সঠিকভাৱে লিপিবদ্ধ কৰিব পাৰে, তথাপিও ই সদায় কথোপকথনৰ প্ৰসংগ বা সূক্ষ্মতা বুজি নাপাবও পাৰে, যাৰ ফলত ভুল সঁহাৰি বা কাৰ্য্যৰ সৃষ্টি হয়। voice চিনাক্তকৰণ সুৰক্ষা সমস্যাৰ বাবে দুৰ্বল হ’ব পাৰে, যেনে ভইচ স্পুফিং, য’ত ক্ষতিকাৰক ব্যৱহাৰকাৰীয়ে স্পৰ্শকাতৰ তথ্য প্ৰৱেশ কৰিবলৈ আন কাৰোবাৰ কণ্ঠ অনুকৰণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। AI ৰ অগ্ৰগতিৰ পিছতো কণ্ঠস্বৰ চিনাক্তকৰণ প্ৰযুক্তিয়ে এতিয়াও আঞ্চলিক উপভাষা বা কম সমৰ্থিত ভাষাৰ বক্তাসকলক সঠিকভাৱে ব্যাখ্যা কৰাত অসুবিধা পাব পাৰে।
