মেক্ৰেম হৈছে হাতেৰে গাঁঠি দিয়া সূতাৰে গঢ়ি তোলা এক অপূৰ্ব শিল্প। এই প্ৰাচীন কলাৰ উৎপত্তি খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩শ শতিকাতে আৰম্ভ হৈছিল। “মেক্ৰেম” শব্দটো আৰবী “মিকৰামা” শব্দৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে বুলি কোৱা হয়, যাৰ অৰ্থ হৈছে ‘গাঁঠি দিয়া আৱৰণ’।
- ঐতিহাসিক যাত্ৰা: আৰবী সংস্কৃতিৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা এই কৌশল ইউৰোপীয় অভিযাত্ৰীসকলৰ হাতত মিছৰ, স্পেইন আৰু ইংলেণ্ডলৈ বিয়পি পৰে।
- কৌশলৰ বিশেষত্ব: মেক্ৰেম-ৰ বিশেষত্ব হ’ল ইয়াত সূতা বোৱাৰ পৰিৱৰ্তে কেৱল গাঁঠিৰে জটিল আৰ্হি সৃষ্টি কৰা হয়। ই স্কোৱেৰ নট (Square Knot) আৰু হিচ নট (Hitch Knot) আদি বহুবিধ কৌশল ব্যৱহাৰ কৰি জটিল কিন্তু সংগঠিত আকাৰ গঠন কৰে।
আধুনিক প্ৰাসংগিকতা: Eco-Friendly হস্তশিল্প আৰু মানসিক শান্তি
বৰ্তমান আধুনিক সজ্জাশৈলীত মেক্ৰেম এক জনপ্ৰিয় কৌশল। ইয়াৰ সামগ্ৰীসমূহ (দেৱালত ওলমি থকা সজ্জাসামগ্ৰী, উদ্ভিদৰ বাবে হেঙাৰ, গহনা আদি) কেৱল দৃষ্টিনন্দন নহয়, ই eco-friendly lifestyle-ৰ সৈতেও সংযুক্ত।
- জৈৱ পদাৰ্থৰ ব্যৱহাৰ: মেক্ৰেম-ত মূলতঃ জৈৱ পদাৰ্থ যেনে – কপাহ (cotton), মৰাপাট (jute), আৰু হেম্প (hemp) ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যি slow fashion আন্দোলনৰ সৈতে একাত্মতা প্ৰদান কৰে।
- মানসিক শান্তি: মেৰী মেকাৰ ষ্টুডিঅ’-ৰ মত অনুসৰি, মেক্ৰেম কেৱল এক সৃষ্টিশীল প্ৰক্ৰিয়া নহয়, এইটো ক্ৰাফ্টাৰসকলৰ বাবে এক ধ্যানমগ্ন, মানসিকভাৱে শান্তি প্ৰদান কৰা কাৰ্যকলাপো। ব্যস্ত জীৱনত ই এক বিকল্প থেৰাপীৰ দৰে কাম কৰে।
স্বনিৰ্ভৰতাৰ পথ: ডিজিটাল প্লেটফৰ্মৰ বৰঙণি
মেক্ৰেম কেৱল সৌন্দৰ্য্য বৰ্ধনেই নকৰে, ই ভাৰতত স্বনির্ভৰশীলতাৰ এক নতুন ক্ষেত্ৰ হিচাপে গঢ়ি উঠিছে। চৰকাৰী পদক্ষেপ যেনে “Vocal for Local” আৰু “Skill India”-ই এই হস্তশিল্পৰ উন্নয়নৰ বাবে অনুকূল পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰিছে।
- বাণিজ্যিক সফলতা: সামাজিক মাধ্যম, ইউটিউব, আৰু অনলাইন মাৰ্কেটপ্লেচে (Etsy, Pinterest, Instagram) মেক্ৰেম শিল্পক এক বাণিজ্যিক স্বৰূপ দিছে।
- উদ্যোগৰ সৃষ্টি: বহু গৃহিণী, মহিলা আৰু যুৱক-যুৱতীয়ে এই কলা শিকি ক্ষুদ্ৰ উদ্যোগ আৰম্ভ কৰিছে। ঘৰতে সামান্য মূলধনত আৰম্ভ কৰিব পৰা এই কৌশল তেওঁলোকৰ বাবে আয়ৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস হৈ পৰিছে।
- অনলাইন বিক্ৰী: আজি Etsy, Amazon Handmade, Flipkart, Meesho আৰু Instagram Store-ৰ দৰে প্লেটফৰ্মত বহু ভাৰতীয় ক্ৰাফ্টাৰসকলে মেক্ৰেম সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰি আছে।
ভৱিষ্যতৰ শিল্পবোধ: এক ঐতিহ্য, এক ভিত্তি
মেক্ৰেম কলা কেৱল অতীতৰ এক ঐতিহ্য নহয় — ই ভৱিষ্যতৰ আত্মনির্ভৰ শিল্প। ভাৰতৰ ঐতিহ্যগত ‘হস্তশিল্প ভিত্তিক’ সাংস্কৃতিক পৰম্পৰাৰ সৈতে ই গভীৰভাৱে সংলগ্ন।
ডিজিটেল বিপণন আৰু ঘৰুৱা উদ্যোগৰ বৃদ্ধিয়ে মেক্ৰেম-ক আৰ্থিক বিকাশ, সাংস্কৃতিক সংহতি, আৰু পৰিৱেশ-সচেতনতাৰ সৈতে মিল খোৱাৰ এক সুদৃঢ় ভিত্তি প্ৰদান কৰিছে।
