ডিজিটেল লেনদেন আজিৰ বিশ্বত অত্যন্ত জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছে, বিশেষকৈ ভাৰতত UPI (Unified Payments Interface) আৰু BHIM (Bharat Interface for Money) প্লেটফৰ্মৰ জনপ্রিয়তা ব্যাপকভাৱে বৃদ্ধি পাইছে। যদিও বহুতে এই দুয়োটাক একে বুলি ভাৱে, তাত মূলগত কিছুমান গুৰুত্বপূর্ণ পাৰ্থক্য আছে। ভাৰতৰ বৰ্তমানৰ ডিজিটেল পেমেণ্টৰ পৰিৱেশত দুটা সংক্ষিপ্ত ৰূপ প্ৰায়ে দেখা যায় । BHIM (Bharat Interface for Money) আৰু UPI (Unified Payments Interface) সাধাৰণতে ব্যৱহৃত অনলাইন পেমেণ্ট মোড। মানুহে প্ৰায়ে BHIM আৰু UPIৰ মাজত বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি কৰে, ইয়াক বিনিময়ত ব্যৱহাৰ কৰে। নগদবিহীন লেনদেনক প্ৰসাৰিত কৰাৰ লগতে ডিজিটেল পেমেণ্ট দেশজুৰি গ্ৰহণ কৰাত সুবিধা প্ৰদানৰ বাবে চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ অংশ হিচাপে ইয়াক আৰম্ভ কৰা হৈছিল।
BHIM (Bharat Interface for Money) হৈছে NPCI (National Payments Corporation of India) দ্বাৰা বিকশিত এটা স্বতন্ত্ৰ মোবাইল এপ, যিয়ে UPI প্লেটফৰ্মৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি লেনদেন কৰিবলে সহায় কৰে। UPI সক্ষম কৰা যিকোনো বেংক UPI এপৰ সৈতে ছিংক(Sync) কৰিব পাৰি যিটো ইউপিআইৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এক ঐক্যবদ্ধ এপ।এই এপটো ব্যৱহাৰকাৰী-বন্ধুত্বপূৰ্ণ, সুৰক্ষিত, আৰু সহজ লেনদেনৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। ভাৰত চৰকাৰৰ নগদবিহীন অৰ্থনীতিৰ লক্ষ্যত সহায় কৰিবৰ বাবে ২০১৬ চনত BHIM launch কৰা হৈছিল।
BHIM প্লেটফৰ্ম UPI প্লেটফৰ্মৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তৈয়াৰ কৰা হৈছে আৰু ই সুৰক্ষিত আৰু সুবিধাজনক লেনদেন চলাবলৈ এটা সৰলীকৃত ব্যৱহাৰকাৰী আন্তঃপৃষ্ঠ প্ৰদান কৰে।দেশৰ নগদবিহীন অৰ্থনীতিৰ দিশত পৰিৱৰ্তনত দুয়োখনেই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। BHIM ক নতুন ব্যৱহাৰকাৰীয়েও অনায়াসে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। ই একাধিক ভাৰতীয় ভাষাত উপলব্ধ। ই সুৰক্ষিত কিয়নো PIN-ভিত্তিক প্ৰমাণীকৰণ আছে, যিয়ে লেনদেনৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰে। লগতে বেংক একাউণ্টৰ মাজত সৰল স্থানান্তৰ সম্ভৱ । মবাইল নম্বৰ, UPI ID, আৰু QR ক’ডৰ জৰিয়তে ধন প্ৰেৰণ কৰিব পাৰি।
UPI (Unified Payments Interface) হৈছে NPCI দ্বাৰা বিকশিত এক উন্নত পেমেণ্ট প্লেটফৰ্ম, যিয়ে বিভিন্ন বেংক একাউণ্টৰ মাজত নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে ধন স্থানান্তৰ সক্ষম কৰে। ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় পেমেণ্ট কৰ্প’ৰেশ্যনে (এন পি চি আই) সৃষ্টি কৰা UPI য়ে বাস্তৱ সময়ৰ পেমেণ্ট ব্যৱস্থা আগবঢ়াই আন্তঃবেংক লেনদেনক ৰূপান্তৰিত কৰে। ই বেংক-এগনষ্টিক (Bank-Agnostic), অৰ্থাৎ, এটা UPI IDৰ জৰিয়তে বিভিন্ন বেংক একাউণ্ট সংযোগ কৰিব পৰা যায় UPI হৈছে এক উন্নত পেমেণ্ট ব্যৱস্থা যিয়ে বিভিন্ন বেংক একাউণ্টৰ মাজত নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে ধন স্থানান্তৰ সক্ষম কৰে। এনপিচিআইৰ দ্বাৰা বিকশিত ইউপিআইয়ে ব্যক্তি, ব্যৱসায়, আৰু সংস্থাসমূহে ডিজিটেলভাৱে কেনেদৰে লেনদেন কৰে তাত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিছে। UPI ৰ জৰিয়তে ব্যৱহাৰকাৰীয়ে একাধিক বেংক একাউণ্টক এটা মোবাইল এপ্লিকেচনৰ সৈতে সংযোগ কৰিব পাৰে আৰু নিজৰ বিত্তীয় ব্যৱস্থা দক্ষতাৰে পৰিচালনা কৰিব পাৰে । UPI ২৪/৭ উপলব্ধ , বেংক বন্ধ থাকিলেও যিকোনো সময়তে লেনদেন কৰিব পাৰি। ইয়াৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ লেনদেন কৰিব পাৰি যেনে ব্যক্তিগত পেমেণ্ট, বিল পেমেণ্ট, ব্যৱসায়ী লেনদেন আদি । ইয়ো সুৰক্ষিত, প্রতিটো লেনদেন PIN প্ৰৱেশ কৰাৰ পিছতহে সম্পন্ন হয়। UPI QR ক’ড স্কেন কৰি সহজে পেমেণ্ট কৰিব পাৰি।
BHIMক স্পষ্টভাৱে এটা স্বতন্ত্ৰ পেমেণ্ট এপ হিচাপে বিকশিত কৰা হৈছিল, আনহাতে UPI হৈছে BHIM আৰু অন্যান্য কেইবাটাও UPI-সক্ষম এপক শক্তি প্ৰদান কৰা অন্তৰ্নিহিত প্লেটফৰ্ম। BHIM আৰু UPI দুয়োটাই বিভিন্ন ধৰণৰ লেনদেনৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিলেও, BHIM এ মূলতঃ ব্যক্তিৰ পৰা ব্যক্তিলৈ পেমেণ্টৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা এটা সুশৃংখলিত পদ্ধতি আগবঢ়ায় আনহাতে UPI এ বিল পৰিশোধ আৰু ব্যৱসায়ী লেনদেনকে ধৰি লেনদেনৰ বিকল্পৰ এক বহল শৃংখল সামৰি লয়। BHIM এ একাধিক ভাষা সমৰ্থন কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক সমগ্ৰ ভাৰতৰ ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ বাবে সুলভ কৰি তোলা হয়। UPI-সক্ষম এপসমূহে ব্যক্তিগত এপৰ প্ৰণয়নৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, ভাষা সমৰ্থনৰ এটা ভিন্ন স্তৰ প্ৰদান কৰিব পাৰে। BHIM আৰু UPI ৰ প্ৰতি লেনদেনৰ সীমা ৫০ টকা পৰ্যন্ত। ব্যক্তিগত লেনদেনৰ বাবে ১ লাখ টকা। ইয়াৰ উপৰিও সৰ্বোচ্চ সীমা ৫০ টকা। BHIM ৰ সৈতে সংযুক্ত একক বেংক একাউণ্টৰ বাবে প্ৰতিদিনে ১ লাখ টকা আৰু ইউ পি আইৰ বাবে বিল পৰিশোধ আৰু ব্যৱসায়ী লেনদেনৰ বাবে সৰ্বোচ্চ সীমা ৫ লাখ টকা প্ৰযোজ্য। UPI বিল পেমেণ্ট, মাৰ্চেন্ট পেমেণ্ট, P2P ট্ৰেন্সফাৰ আদি সকলো ধৰণৰ লেনদেনৰ বাবে উপযোগী আনহাতে BHIM মূলত ব্যক্তিগত লেনদেনৰ বাবে উপযোগী । BHIM Android আৰু iOSত উপলব্ধ আনহাতে UPI বিভিন্ন এপে (Google Pay, PhonePe, Paytm) UPI ব্যৱহাৰ কৰে ।
BHIM আৰু UPI দুয়োটাই ডিজিটেল পেমেণ্ট ব্যৱস্থাত বিপ্লৱ ঘটাইছে, কিন্তু সিহঁতৰ উদ্দেশ্য আৰু ব্যবহাৰৰ ক্ষেত্ৰ পৃথক। যদি একেটা বেংক একাউণ্টৰ লগত সংযোগ কৰি সহজ পেমেণ্ট এপ বিচাৰি আছে, তেন্তে BHIM ভাল বিকল্প। আনহাতে, যদি একাধিক বেংক একাউণ্ট সংযোগ কৰি বহুমুখী লেনদেন ব্যৱস্থা বিচাৰে, তেন্তে UPI অধিক সুবিধাজনক।ডিজিটেল পেমেণ্টৰ যুগত কোনটো বেছি গুৰুত্বপূৰ্ণ , এইয়া নিৰ্ভৰ কৰে ভাৰতত ব্যক্তিসকলৰ লেনদেনৰ ওপৰত । BHIM এ ব্যক্তিৰ পৰা ব্যক্তিলৈ পেমেণ্টৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি এটা সৰলীকৃত আৰু ব্যৱহাৰকাৰী-বন্ধুত্বপূৰ্ণ অভিজ্ঞতা প্ৰদান কৰিলেও, UPI এ বৈচিত্ৰময় লেনদেনৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰা অধিক ব্যাপক মঞ্চ প্ৰদান কৰে। আমি নগদবিহীন অৰ্থনীতিৰ দিশে আগবাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে ডিজিটেল পেমেণ্ট প্লেটফৰ্ম আৰু চৰ্তসমূহ বুজাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ।
